Kayrak (Arduvaz, damtaşı, kayağantaşı): Kolayca ince yapraklar halinde ayrılabilen ya da yarılabilen ince taneli ve killi, mikalı, kloritli, kuvarlı; kara, gök ve kül rengi olabilen başkalaşım kayasıdır. Çekme direnci yüksektir. Düşük basınç ve sıcaklıkta oluşur. Başkalaşıma uğrayan ana özdek, çoklukla tortul kaya yapısındaki kum ve volkanik tozları da içerebilen ince taneli bir kildir (çamurtaşı, shale-şeyl). Ana kaya, bazen kısmen başkalaşıma uğradığından, yapısındaki ilk mineralleri ve tortul katmanlaşmayı yer yer koruyabilir. Tortullar bazen, yarılma yüzeylerinde de görüldüğü gibi, birbirini izleyen şeritler halinde katmanlaşabilir. Yarılma, uzun süre yer yüzeyinin derinliklerinde gömülü kalan kayanın üstüne binen basınçtan ileri gelir. Bu nedenle, dağoluşum hareketlerinin etkisiyle sıkışıp kıvrımlaşmış daha genç birimlerde de ara sıra görülmekle birlikte, kayrak daha çok yaşlı kayalar arasında bulunur. Yarılma doğrultusu, başkalaşım sırasında kayayı etkileyen gerilimin doğrultusuna bağlıdır. Gerçek kayrak, katmanlaşma düzlemi boyunca değil, bu düzlemi büyük bir açıyla kesebilen yarılma düzlemi boyunca ayrılır.
